Ταξιάρχες: Ένα χωριό του δήμου Ζαχάρως με μακραίωνη ιστορία και πέτρινα σπίτια – διαμάντια

Ο μοναδικός παραδοσιακός οικισμός της Ηλείας

Χωριό με μακραίωνη ιστορία είναι οι Ταξιάρχες. Το χωριό αυτό του δήμου Ζαχάρως κοντά στο Λέπρεο βρίσκεται σε μια περιοχή που έχει κατοικηθεί από την αρχαιότητα, ενώ με την κάθοδο Σλάβικων φύλλων μετά το 800 μ.Χ. πήρε το όνομα Μοφκίτσα… Σήμερα το χωριό που γνώρισε την εγκατάλειψη αποτελεί ένα κόσμημα που προσελκύει πολλούς ξένους κυρίως Γάλλους και Γερμανούς που αγόρσαν παλιά πέτρινα και εγκατελειμένα σπίτια, τα αναπαλαίωσαν και έδωσαν με τον τρόπο τους ζωή στο χωριό. 

Ως κοινότητα οι Ταξιάρχες χωρίζονται σε δύο οικισμούς. Ουσιαστικά οι Άνω Ταξιάρχες είναι αυτοί που έχουν τον παραδοσιακό χαρακτήρα με τα πέτρινα σπίτια, τα σοκάκια, τις βρύσες, τις εκκλησιές.

Το χωριό και η γύρω περιοχή προσφέρεται για μια μικρή εκδρομή που προτείνουμε ανεπιφύλακτα. Ένα υπέροχο χωριό που καταφέρνει από την πρώτη στιγμή να σε ηρεμίσει και να σε κάνει να απολαύσεις τη ζωή στην ύπαιθρο. Σήμερα το χωριό κατοικούν περί τις 15 οικογένειες. Ο συνοικισμός δημιουργήθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και αρχικά αποτέλεσε εγκατάσταση βοσκών. Λόγω όμως της ύπαρξης νερού και για προφύλαξη από τις τουρκικές επιδρομές, επεκτάθηκε και συγκροτήθηκε σταδιακά οικισμός, που στο τέλος του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου αιώνα αναπτύχθηκε και ήκμασε, ώστε να αποτελέσει κεφαλοχώρι.

Πραγματικά διαμάντια τα πέτρινα σπίτια του χωριού

Τα πέτρινα σπίτια του χωριού είναι πραγματικά διαμάντια. Τόσο αυτά που αναπαλαιώθηκαν όσο και τα εγκαταλελειμμένα ή μισογκρεμισμένα. Σπίτια μονώροφα ή διώροφα με περίτεχνα στοιχεία. Είναι χτισμένα σε απόσταση το ένα από το άλλο, με ευρύχωρες αυλές και σκεπαστούς εξώστες. Τα βασικά υλικά δομής είναι η πέτρα, το ξύλο, το καλάμι, ο ασβέστης και η άμμος. Την πέτρα προμηθεύονταν σε αφθονία από τους γύρω λόφους, όπου υπήρχαν μικρά λατομεία, ενώ το ξύλο από τα διπλανά δάση. Από την ίδια πέτρα είναι χτισμένη η εκκλησία και η βρύση του χωριού, καθώς και τα πλακόστρωτα καλντερίμια, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα ομοιόμορφο, γραφικότατο σύνολο. Τα σπίτια έχτιζαν συντεχνίες λαγκαδιανών μαστόρων που αναλάμβαναν την εργασία «κατ΄ αποκοπήν με τον πήχη». Στην οικοδομή βοηθούσαν οι συγγενείς και οι άλλοι συγχωριανοί , που μετέφεραν την πέτρα με μουλάρια. Όταν τελείωνε η λιθοδομή, οι λαγκαδιανοί έφευγαν και την συνέχιζαν οι ξυλουργοί. Πρώτα κατασκευαζόταν η στέγη. Συχνά οι ιδιοκτήτες, λόγω ελλείψεως χρημάτων, κατοικούσαν το σπίτι μόλις κλεινόταν με τη στέγη. Τα τελευταία χρόνια τα χωμάτινα σοκάκια του χωριού “ντύθηκαν” με πέτρα, στο πλαίσιο των έργων για την ενίσχυση του παραδοσιακού χαρακτήρα. Αυτό όμως μάλλον δυσκόλεψε την ζωή των κατοίκων καθώς οι ακανόνιστες πέτρες δεν ήταν ότι καλύτερο για τους ηλικιωμένους που το κρατούν ακόμα ζωντανό.

Ένα από τα ομορφότερα μέρη του χωριού που όμως δέχθηκε κάποιες αμφιλεγόμενες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις είναι το σχολείο. Αρκετά παλιό κτίριο, που πέρα από την τάξη διέθετε και δωμάτιο με τζάκι για να διαμένει εκεί ο δάσκαλος. Το υπερυψωμένο κτίριο ομορφαίνει η πέτρινη μάντρα με τις αμυγδαλιές μέσα στην αυλή.

Όποιο σοκάκι και αν διαλέξεις να διασχίσεις θα σε οδηγήσει σε γειτονιές με πανέμορφα πέτρινα σπίτια, πολλά εκ των οποίων παρατημένα, χωρίς όμως να χάνουν από τη φθορά του χρόνου τα περισσότερα στοιχεία της ομορφιάς τους. Αν κάποιος διακρίνει με προσοχή πίσω από τους κισσούς και τα δέντρα που τα έχουν κατακλύσει θα διακρίνει ιδιαίτερες αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες.

Στο κέντρο του χωριού θα διακρίνει κανείς τα κτίρια που στέγαζαν τα καταστήματα της αγοράς. Σήμερα κλειστά, καθώς δεν υπάρχει στους Ταξιάρχες καμία εμπορική δραστηριότητα. Παρά μόνο του καφενείο του χωριού που λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο και χώρος για εκδηλώσεις. Ανηφορίζοντας προς την πλατεία, είναι όμορφα να ακολουθήσεις τη διαδρομή που χαράζει το ρυάκι της πέτρινης βρύσης που δεσπόζει δίπλα στα αιωνόβια πλατάνια. Ένα στενό σοκάκι με το τρεχούμενο νερό δίπλα να σε ηρεμεί πριν κάνεις μια στάση στη βρύση – Πέρα Βρύση –  να ξεδιψάσεις. Και αν ακολουθήσεις την πέτρινη ανηφοριά θα φτάσεις στην εκκλησία του χωριού τον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Δεν είναι η μόνη του χωριού. Εκείνη που ξεχωρίζει και που έχει δώσει και το όνομα στο χωριό είναι το εκκλησάκι των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, ένα βυζαντινό μνημείο αρκετά ψηλότερα, ενώ η τρίτη εκκλησία είναι αυτή της Ετιάς. Άλλες ιστορικές βρύσες στην περιοχή είναι αυτή στο Πλατανούλι, της Ετιάς και ακόμα μια στο Περιδικόνερο.

Γιάννης Θάνος- πρόεδρος Ταξιαρχών

Μιλώντας στην Πρωινή ο πρόεδρος των Ταξιαρχών Γιάννης Θάνος τόνισε ότι «όλοι προσπαθούμε για την ανάδειξη του χωριού που έχει χαρακτηριστεί ως παραδοσιακός οικισμός. Και έτσι είναι άλλωστε. Γίνονται προσπάθειες να τελειοποιήσουμε τους δρόμους αλλά και τα σπίτια να αποκατασταθούν σιγά – σιγά και να επανέλθουν στην παλιά τους εικόνα. Το χωριό μας εγκαταλείφθηκε παλιότερα λόγω της συγκοινωνίας. Τώρα που έχει βελτιωθεί η συγκοινωνία παλεύουμε να αναβιώσουμε αυτό το χωριό». Όμως στο χωριό έχουν έρθει πολλοί από το εξωτερικό  και έχουν ενδιαφερθεί να πάρουν σπίτι στο χωριό. Γάλλοι και Γερμανοί κυρίως έχουν αγοράσει κτίρια που ανακαίνισαν με τεχνίτες πέτρας και έρχονται τρεις – τέσσερις φορές το χρόνο για να απολαύσουν τις ομορφιές στην περιοχή.

Ο κ. Θάνος σχολιάζοντας  την αρχιτεκτονική μελέτη για την διαμόρφωση του χωριού, ανέφερε πως «κάποια έργα δεν έγιναν όπως θα έπρεπε και πρέπει να προσπαθήσουμε για τις βελτιώσεις. Να γίνουν σωστά τα καλντερίμια μας, να γίνουν σωστές οι παρεμβάσεις για να χαίρονται με αυτή την ομορφιά και οι κάτοικοι και οι επισκέπτες. Έχουμε ζητήσει από την Πολιτεία και την Περιφέρεια να μας δώσει ότι αντιστοιχεί σε ένα παραδοσιακό οικισμό για την ανάδειξή του. Έργα που θα μεγαλώσουν το ενδιαφέρον, που θα σώσουν τα μνημεία μας όπως την εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών» κατέληξε ο κ. Θάνος.

Με πληροφορίες από το mofkitsa.blogspot.gr